چرا هیچ وقت نتوانستیم سالی یک میلیون مسکن بسازیم؟ - آسمان تو

بیت الله ستاریان در گفت وگو با خبرنگاران اظهار کرد: آنچه که در بستر مسکن طی 50 سال گذشته وجود داشته هیچ تغییری ننموده است. بجز یک سری گفتمان هایی که بین مسئولان و وعده وعیدهایی که داده می شود در عرصه عملیاتی اتفاق خاصی نمی افتد. یک جا کلنگ 20 هزار واحد زده می شود، جای دیگر 30 هزار واحد به مرحله اجرا می رسد که عادی است و طی چند دهه گذشته همواره همین اتفاق تکرار شده است.

وی اضافه نمود: هر دولتی آمده دقیقا سناریوی دولتهای قبلی را تکرار نموده است. انگار یک پروژه را تحت عنوان مسکن تعریف می نمایند و بعد بحث منابع مالی و بانکها را مطرح می نمایند. وامها و تسهیلات را کمی بالا می برند و گمان بر این است که این قضیه همینطور ادامه خواهد داشت.

ستاریان با اشاره به برنامه ساخت 4 میلیون واحد مسکونی در طرح نهضت ملی مسکن گفت: اینکه می گوییم سالیانه یک میلیون واحد مسکونی می خواهیم بسازیم با حرف انجام نمی شود بلکه زیرساختهایی را لازم دارد که زمان بر است ولی باید از یک جایی آغاز کرد. اما مساله این است که دولت ها کار را آغاز نمی نمایند.

این کارشناس اقتصاد مسکن درباره زیرساخت های لازم برای افزایش فراوری مسکن گفت: این زیرساختها شامل مجموعه ای از فعالیت های وسیع از جمله تامین منابع و ابزارهای مالی، تقویت بخش خصوصی و تسهیل قوانین و مقررات است. تغییر در تکنولوژی های ساخت، تغییرات در زیرساختهای کارخانه ها، فراوریات مصالح ساختمانی و توسعه این بخش ها احتیاجمند یک کار نرم افزاری در حوزه قوانین و مقررات است.

احتیاج به قانون تازه نداشتیم

وی با اشاره به قانون جهش فراوری و تامین مسکن تاکید نمود: احتیاج نبود مجلس قانون تازه تصویب کند بلکه باید قوانین دست و پاگیر را برمی داشت. می گویند ما قوانین را تسهیل می کنیم تا مردم بسازند. مگر تا به حال قانون نداشته ایم، پس چرا نساختند؟ مشکل اصلی به زیرساخت های قانونی و مالی در بخش مسکن برمی شود.

ستاریان با بیان این که بازار ساختمان در جهان یک بازار خصوصی است، اضافه نمود: در تمام جهان بازار مسکن یک بازار کاملا هوشمند است. هیچ احتیاجی به فشار آوردن و برنامه دادن نیست. خودش خودش را متعادل می نماید و با برنامه جلو می رود.

این فرضیه که مسکن لوکس مشتری ندارد، اشتباه است

این کارشناس بازار مسکن گفت: بعضا می شنویم که بعضی افراد می گویند سازندگان، مسکن لوکس ساخته اند و روی دستشان مانده است. این نظریه اشتباه است؛ مگر سازندگان دید مالی ندارند که مسکن لوکس ساختند؟ حتما بازار کشش دارد که ساخته اند. آنها مثل مدیر دولتی نیستند که به آنها دستور داده شود این تعداد بسازید و بعد متوجه شوند پروژه شان در جانمایی و عدم شناخت از توانایی طرف تقاضا اشتباه بوده است. سازندگان بخش خصوصی با یک شم مالی واحدهای لوکس را می سازند و قطعا سود لازم را می برند.

ستاریان با طرح این سوال که چرا بازار هوشمند مسکن نتوانسته جوابگوی تقاضا باشد گفت: طی سال های گذشته برنامه ساخت سالیانه یک تا 1.2 میلیون واحد مسکونی را داشتیم اما با وجود تقاضا نتوانسته ایم این تعداد بسازیم. اینکه چرا بازار مسکن از سود سرشاری که می توانسته نصیبش شود محروم مانده طبیعی است که توان ساختش را نداشته است. یعنی بخش خصوصی نتوانسته بسازد، چطور دولت می خواهد بسازد؟

ترکیه از سازندگانش حمایت می نماید ولی ما ...

وی با اشاره به بازار مسکن کشور ترکیه اظهار کرد: بخش خصوصی کشور همسایه ما ترکیه می تواند جوابگوی احتیاج مردم به خانه باشد و حتی توان فراوری مسکن برای کشورهای اطراف را هم دارد ولی بخش خصوصی ما نمی تواند. سازندگان ما در هوش و استعداد و توانایی، هیچ چیز در مقایسه با سازندگان ترکیه کم ندارند اما تفاوت ما با ترکیه این است که دولت آنها دست و پایشان را نبسته، دولت ما دست و پای سازندگان را بسته است. قوانین، آنها را حمایت می نماید؛ در حالی که قوانین و ساختارهای ما مانع به وجود می آورد.

این کارشناس اقتصاد مسکن گفت: بخش خصوصی در ایران نمی تواند با استفاده از پول متقاضیان منابع مالی داشته باشد و پروژه تعریف کند. منابع مالی باید از مردم تامین شود. اگر از نفت یا دیگر جاها تامین شود تورم زا خواهد بود. اما هیچ دستگاه یا سازمانی از بخش خصوصی حمایت نمی نماید. سرمایه خارجی هم که عملا به بخش مسکن ایران نمی آید؛ در حالی که کشورهای همسایه از همه جای جهان امکان جذب سرمایه را دارند و با تمام بانکهای جهان کار می نمایند.

ستاریان در واکنش به این موضوع که گفته می شود کشور چین با فراوری مازاد مسکن، مشکلاتی را برای اقتصاد خود به وجود آوره است گفت: اولا ما هنوز خیلی مانده تا جواب تقاضا را بدهیم. ما حتی اگر سالیانه یک میلیون مسکن بسازیم که با ساختار فعلی امکان پذیر نیست 10 تا 15 سال دیگر می توانیم جواب تقاضای مطلق را بدهیم. پس از این نظر با چین قابل مقایسه نیستیم. دوما مسکن مازاد داشتن بهتر از این است که کپرنشینی و حاشیه نشینی داشته باشیم.

وی اظهار کرد: کشور چین هم با فراوری مازاد مسکن روبرو نیست. آمار مسکن آنجا در مقایسه با تعداد خانوارهایش هنوز کسری دارد ولی مثل همه جای جهان و مثل خود ما که در مکان یابی مسکن مهر دچار اشتباه شدیم در چین نیز بعضا مطالعات کارشناسی عمیق در جانمایی شهرک های اطراف کلانشهرها صورت نگرفته است.

مسکن پیشتاز تورم بین بازارها خواهد بود

این کارشناس بازار مسکن، توان دولت در طرح نهضت ملی مسکن را ساخت سالیانه تنها 20 تا 30 هزار واحد دانست و گفت: وزیر راه و شهرسازی که خودش نمی تواند مسکن بسازد، باید کار را به بخش خصوصی واگذار کند که هم اکنون این ظرفیت در بخش خصوصی وجود ندارد. در حال حاضر به طور میانگین سالیانه 400 تا 500 هزار مسکن به وسیله بخش خصوصی در ایران فراوری می شود که به نظر من با این تبلیغات دولت، بخش خصوصی احتمالا کار را زمین می گذارد و ساخت و ساز پایین می آید چون بخش خصوصی این تصور را دارد که با ساخت یک میلیون واحد دولتی، پروژه هایش مشتری نخواهد داشت. بنابراین با خطر کاهش فراوری که به آشفتگی بازار منتهی می شود روبرویم.

وی درباره منظره بازار مسکن اظهار کرد: بخش مسکن همان روندی را که طی 50 سال گذشته داشته، خواهد داشت؛ هیچ مدل تازهی خلق نشده، هیچ طرح نویی داده نشده و اتفاقی هم نیفتاده است. مسکن در میان مدت و بلندمدت همچنان پیشتاز تورم بین بازارهای موازی خواهد بود. اگر با مانع زدایی از بخش خصوصی بتوانیم سالیانه یک میلیون مسکن بسازیم ممکن است بعد از 10 سال، بازار به تعادل و ثبات برسد اما با رویه فعلی خیر.