صرفه جویی 2500 میلیارد تومانی با حذف دفترچه بیمه (اینفوگرافیک) - آسمان تو

جهت دریافت مشاوره خدمات طراح کاتالوگ از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید. از طراحی تا چاپ کاتالوگ های تبلیغاتی حرفه ای را با بهترین قیمت از ما بخواهید.

به این صورت که از اول اسفند به بعد بیمه شدگان و بازنشستگانی که صفحات دفترچه آنها به سرانجام می رسد، احتیاجی به دریافت دفترچه جدید ندارند و می توانند با ارائه شماره ملی به پزشکان و مراکز درمانی اعم از طرف قرارداد و غیر طرف قرارداد تأمین اجتماعی سراسر کشور مراجعه نمایند.

این خبری است که مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی اعلام نموده است. خبری که البته جز اجبار در بازه زمانی مورد اشاره، تازگی ندارد.

هرچند حالا بعد از گذشت شش سال به نظر می رسد این طرح بالاخره رنگ و بوی اجرایی به خود خواهد گرفت.گرچه تمام جزئیات و جوانب مختلف خدمت رسانی به جامعه تحت پوشش تأمین اجتماعی در برنامه حذف دفترچه های کاغذی لحاظ شده اما همچنان سؤالات بسیاری در این حوزه وجود دارد.

باوجود اجرای پایلوت این طرح در بعضی شهرها، مهم ترین دغدغه این است که بیمه شدگان درباره جزئیات این شیوه هنوز توجیه نشده اند.

این که در صورت نبود زیرساخت های لازم همچون اینترنت و برق چه اتفاقی می افتد؟ یا بیمه های دیگر در این حوزه چه سازوکاری دارند و تکلیف آنهایی که کارت ملی ندارند در این میان چه می گردد؟ افزون براین مدیران داروخانه ها هم گلایه هایی دارند.

بعضی از آنها معتقدند اگر توجیه ابتدایی اجرای این طرح صرفه جویی در هزینه های چاپ و کاغذ است، چرا این هزینه باید به داروخانه ها تحمیل گردد؟ اما سازمان تأمین اجتماعی معتقد است حذف دفترچه های کاغذی و استفاده از سامانه نسخه الکترونیک زمینه ساز تحولی اساسی در خدمات درمانی خواهد شد و این طرح زمینه ساز ایجاد پفراینده الکترونیک سلامت و همچنین پیشگیری از هدر رفت بسیاری از هزینه های غیرضروری است.

این طرح اما چگونه باعث جلوگیری از تجویز داروهای غیرضروری می گردد؟ و اگر این گونه است چرا همچنان بعضی از پزشکان مجاز به تجویز نسخه خطی هستند؟ افزون بر این می توان گفت هنوز جزئیات کامل نحوه اجرای این طرح معین نیست، مثلا این که تکلیف آزمایشگاه ها و مراکزی که خدمات سونوگرافی یا سی تی اسکن ارائه می نمایند، چه می گردد؟

حذف دفترچه ها از چه زمانی کلید خورد؟

عمر وعده الکترونیک شدن این خدمات حالا شش ساله شده است. خرداد93 زمانی که علی ربیعی، سخنگوی فعلی دولت بر جایگاه وزارت کار و رفاه نشسته بود، اعلام نمود: طی سه ماه آینده کارت الکترونیک هوشمند جایگزین دفترچه های بیمه می گردد.

هرچند حالا شش سال از آن سه ماه وعده داده شده می گذرد اما اراده دولت در اجرای این تصمیم را ازآنجا می توان متوجه شد که حذف دفترچه ها در قانون بودجه سال99 هم لحاظ شده است و چند ماه پیش هم حسن روحانی به آشکاری اعلام نمود: از همکاران بخش سلامت و بیمه کشور انتظار دارم دفترچه های بیمه را حذف و خدمات سلامت را الکترونیکی نمایند.

ضمن این که موضوع نسخه نویسی الکترونیک در ماده70 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه هم موردتوجه بوده است.

صرفه جویی 2500میلیارد تومانی در سال

بیش از 43میلیون نفر از مردم ایران تحت پوشش خدمات سازمان تأمین اجتماعی قرار دارند. اگر این آمار اعلام شده از سوی مجید صادقی راد، معاون اداره کل درمان مستقیم سازمان تأمین اجتماعی را ملاک بگیریم به این مفهوم است که در حال حاضر 43میلیون دفترچه در اختیار بیمه شدگان تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی قرار گرفته است حتی فارغ از تمدید برای این دفترچه ها هزینه بسیاری بابت چاپ و کاغذ صرف می گردد که با حذف آن در این ارقام صرفه جویی صورت می گیرد اما این هزینه چه قدر است؟ محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بهمن سال گذشته، هزینه سالانه چاپ دفترچه های بیمه در کشور را 400میلیارد تومان اعلام نموده بود. اما مهر سال جاری مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی هزینه صدور دفترچه های کاغذی را 2500میلیارد تومان در سال اعلام نموده است. هرچند حذف این هزینه یاری بسیاری به سازمان تأمین اجتماعی می نماید اما آن طور که شهرام غفاری، مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی به جام جم می گوید، محور اصلی اجرای این طرح صرفه جویی در این هزینه ها نیست.

کاهش 30 میلیون مراجعه

مورد اشاره شهرام غفاری معطوف به کاهش مراجعات به سازمان تامین اجتماعی است. او به ما از آمار تازه تری از تعداد صاحبان دفترچه بیمه می گوید و معتقد است سالانه بیش از 60 میلیون مورد صدور و تمدید اعتبار دفترچه صورت می گیرد. از این تعداد 22 میلیون صدور دفترچه و نزدیک به 38 میلیون تمدید اعتبار آن است.

او می گوید: ترجمان این 60 میلیون مورد می گردد حدود 30 میلیون رفت و آمد مراجعان، این در حالی است که اگر قائل به این باشیم که هر دفترچه برابر با یک مراجعه است به عدد عجیب 60 میلیون مراجعه در سال می رسیم. این تصمیم باعث عدم مراجعه این تعداد افراد به شعب سازمان و دفاتر می گردد. اما حتی این تصمیم هم اولویت این سازمان برای حذف دفترچه های بیمه نبوده است. هم صرفه جویی در چاپ کاغذ و هم حذف مراجعه چند ده میلیونی به سازمان تامین اجتماعی را از مزایای این تصمیم باید دانست اما مهم ترین اولویت در الکترونیک کردن نسخ و حذف دفترچه ها به باور شهرام غفاری تشکیل پفراینده الکترونیکی سلامت است.

با حذف دفترچه ها چه اتفاقی می افتد؟

سؤال این است که با تشکیل پفراینده الکترونیک سلامت چه اتفاقی می افتد؟ پاسخ به این پرسش گزارش مجزای دیگری طلب می نماید اما این طرح مزایای فراوان دیگری هم دارد، از کاهش خطای نسخه نویسی و احتمال تشخیص تداخلات دارویی بگیرید تا صرفه جویی در تجویز داروهای غیر ضروری. البته تخلفاتی هم که با وجود دفترچه های کاغذی صورت می گرفت که حالا با حذف آن از بروز این تخلفات هم جلوگیری می گردد. تخلفاتی که گاه باعث زیان های میلیاردی به نظام سلامت می شد.

به عنوان مثال بعضی از شرکت ها، دفترچه های بیمه را از افراد با رقم های 10 تا 20 میلیون در سال اجاره می کردند و با ثبت داروهای خاص با قیمت بیمه ای در آن و فروش در بازار آزاد سودهای هنگفتی به دست می آوردند. به گفته قائم مقام پیشین وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی این سوءاستفاده ها گاهی به 2000 میلیارد تومان در سال می رسد.

کاظم میکائیلی، سرپرست سابق بیمه های سلامت وزارت رفاه و رئیس فعلی اداره تدوین سیاست گذاری بسته بیمه پایه هم گفته است؛ حتی کارگزاری ها می توانند برای یک نفر دو دفترچه صادر نمایند و تخلفاتی از این دست در سال های گذشته وجود داشته است.

چرا هنوز پزشکان نسخه می نویسند؟

اولویت ابتدایی الکترونیکی شدن نسخ، مدیریت بهینه منابع و البته تشکیل پفراینده الکترونیک سلامت است اما در این میان همچنان به بعضی پزشکان اجازه داده می گردد به طریق گذشته نسخه خطی تجویز نمایند.

مدیر کل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی معتقد است به دلیل ملاحظاتی پزشکان را مجبور به استفاده از این سامانه ننموده اند اما اصرار به انجام آن دارند.

او به جام جم می گوید: در نظام های مدیریتی همیشه هر تغییری فارغ از دستاوردهای احتمالی آن با مقاومت روبه رو می شده است. برای کم شدن این مقاومت باید با تک تک ذی نفعان حرف زده گردد تا در یک فضای منطقی این دافعه نسبت به تغییر کاهش پیدا کند. پزشکان عادت نموده اند به دفترچه و طبیعی است که حالا برای شان سخت است این رویه را به صورت مکانیزه طی نمایند.

او معتقد است پزشکان ما در یک بستر غیر مکانیزه آموزش دیده اند و سال ها مطب داری نموده اند. همه این موارد باعث بروز این مقاومت ها شده و به همین دلیل هم ما در این حوزه اجبار نکردیم اما اصرار می کنیم. به باور او البته مسائل و ملاحظات دیگری هم در این حوزه دخیل است؛ از قطعی برق و کندی اینترنت بگیرید تا نبود بعضی دیگر از زیرساخت های مشابه.

بیمه های دیگر چه می نمایند؟

درست است که از اعلام الکترونیکی شدن نسخ و البته حذف دفترچه ها شش سال می گذرد اما هنوز هم در اجرای تصمیم راه طول و درازی در پیش است، با گذشت این زمان هنوز سازوکار بیمه های دیگر در این طرح روشن نیست.

مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی معتقد است بیمه تامین اجتماعی پیشتاز این طرح است.

او به ما می گوید: تامین اجتماعی که در این حوزه پیشقدم بوده و خوشبختانه بیمه سلامت هم سال جاری به سازمان تامین اجتماعی پیوسته است. مسؤولان تامین اجتماعی نیروهای مسلح هم از این طرح استقبال کردند، البته که آنها ملاحظات امنیتی هم در این حوزه دارند اما در بیمه تامین اجتماعی و سلامت این عزم جدی است.

پفراینده بیمار در دسترس است

در شرح این طرح بارها اعلام شده است که جزئیات خدمت رسانی به جامعه تحت پوشش تأمین اجتماعی در برنامه حذف دفترچه های کاغذی لحاظ شده است اما بسیاری از بیمه شدگان نگران از بعضی اشتباهات و تخلفات در این میان هستند.

به عنوان نمونه بعضی از آنها از این نگرانند که مبادا به جای داروی اصلی داروی مشابه به آنها تحویل داده گردد.

از شهرام غفاری درباره این نگرانی ها می پرسیم. او معتقد است این موارد با شرایط پیشین تفاوتی ندارد.

به این مفهوم که با وجود نسخه کاغذی هم بیمار نمی توانست متوجه این امر بگردد، چرا که خط پزشکان را نسخه خوان ها هم نمی توانند، بخوانند چه برسد به بیماران! او به جام جم می گوید: هر چه پزشک تجویز کند و هر دارویی را که داروخانه به بیمار تحویل بدهد قابل مشاهده است و در این حوزه یک نظارت دقیق هم وجود دارد. اگر پزشکی برای یک بیمار دو بار نسخه بنویسد سیستم خطا می دهد، اگر یک کد ملی همزمان در دو مطب استفاده گردد دوباره سیستم خطا می دهد. سیستم های نظارتی در این حوزه دقیق تر کار می نمایند و البته که این نظام نظارتی مدام در حال تکمیل است.

آن طور که غفاری می گوید ما می توانیم دسترسی بیمار را به سابقه اش با توجه به شناسه های بیمه فراهم کنیم و بیمار می تواند پفراینده خودش را مشاهده کند. به این طریق می تواند متوجه گردد هنوز اعتبار دارد یا نه؟ یا پزشک چه داروهایی برای او تجویز نموده و داروخانه چه دارویی به او تحویل داده است.

صرفه جویی در دارو

در شرح مزایای این شیوه جمله پرتکرار دیگری هم وجود دارد، جمله ای که اغلب مدیران این سازمان از آن به عنوان مزیت عظیم این طرح یاد نموده اند. آنها می گویند نسخه الکترونیک راهی است برای صرفه جویی در تجویز داروهای غیرضروری. سؤال اما اینجاست که این روش چگونه به صرفه جویی در تجویز دارو منجر می گردد؟

مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی می گوید: نسخه الکترونیک راهی است برای این که پزشکان سوابق تجویز قبلی خودشان و سایر پزشکان برای بیمار را ببینند و در صورت احتیاج اقدام به تجویز دارو نمایند. به عنوان مثال اگر پزشکی در مراجعه بیمار دارویی را تجویز نموده باشد اما بیمار فردای آن روز به پزشک دیگری مراجعه کند بازهم آن پزشک اقدام به تجویز همان دارو می نماید در حالی که با آگاهی از این تجویز دیگر اقدام به این تجویز نخواهد کرد.

تحمیل هزینه به داروخانه ها

سوی دیگر این حذف، داروخانه ها هستند. آنها معتقدند هر چند با اجرای این طرح هزینه های بیمه ها کم خواهد شد اما به نوعی این هزینه ها بر داروخانه ها تحمیل می گردد.

محمدرضا دری، دبیر انجمن داروسازان تهران به جام جم می گوید: این تصمیم هزینه های راهبردی بسیاری برای داروخانه ها پیش می آورد. یکی از دلایل این تصمیم، حذف فرایند کاغذی دفترچه های بیمه و نسخ خطی به واسطه صرفه جویی در کاغذ است، در حالی که همین حالا داروخانه ها نسخ الکترونیکی را دریافت می نمایند اما برای سندسازی مجبور به چاپ آن هستند تا در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار بگیرد. در کنار آن باید یک رسید کاغذی هم به بیمار داده گردد. این رویه به این مفهوم است که سازمان تامین اجتماعی توانسته با یک فرافکنی هزینه های خودش را به شدت کاهش دهد و بار این هزینه را روی دوش داروخانه ها بیندازد. در کنار این، هیچ مشوقی هم در برابر این تحمیل هزینه برای داروخانه ها دیده نشده است. به این مفهوم که در برابر این افزایش هزینه و خدمت داروخانه ها به عنوان مثال اینترنت آنها را رایگان نمایند یا سهمیه حداقلی کاغذ به آنها بدهند.

او ادامه می دهد: در حال حاضر داروخانه ها به صورت الکترونیک کار دفاتر سازمان تامین اجتماعی را هم انجام می دهند. در گذشته این دفاتر دفترچه های بیمه گذاران را تمدید اعتبار می کرد الان با تعطیلی این بخش این وظیفه هم به داروخانه ها محول شده است. همه این اتفاقات را که کنار هم بگذارید متوجه می شوید سازمان تامین اجتماعی به موضوع صرفه جویی در هزینه هایش وارد شده که البته اتفاق خوبی است اما وقتی هزینه های سربار خود را روی دوش داروخانه ها می اندازد این یک ظلم مضاعفی است که این سازمان در حق داروخانه ها روا می دارد.

جهت مشاهده تصویر اصلی بر روی عکس زیر کلیک کنید.

میثم اسماعیلی - جامعه / روزنامه خبرنگاران