نبود مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی پاشنه آشیل صنعت گردشگری مازندران است - آسمان تو

منطقه ها ساحلی به اعتقاد صاحب نظران امر، یکی از مهمترین و حساس ترین واحدهای مورفولوژیکی زمین هستند. در زمان حاضر حدود دوسوم جمعیت زمین در فاصله 60 کیلومتری از خط ساحلی زندگی می کنند و کشور عزیزمان هفت استان ساحلی دریایی دارد که لازم است برای استفاده بهینه و پایدار از ظرفیت های بیشمار منطقه ها ساحلی خزر مدیریت یکپارچه این منطقه ها تهیه و تدوین اجرایی گردد، ضمن اینکه طرح مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی در بخشی اعظمی از سواحل جنوب ایران تهیه و اجرایی شده است.

کشورمان با دارا بودن بیش از سه هزار کیلومتر خط ساحلی در کرانه های دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان و با توجه به قرارگیری در موقعیت ژئواستراتژیک خاورمیانه تنگه هرمز و دسترسی به اقیانوس هند خود یک کشور ساحلی با اهمیت بسیار زیاد در منطقه و دنیا محسوب می گردد.

ژئواستراتژیک عبارتست از مطالعه اثر عوامل استراتژیک محیط جغرافیایی منطقه ای و دنیای روی تصمیم گیری های سیاسی حکومت ها و اثرگذاری های متقابل کشورها در ابعاد منطقه ای و دنیای و سیاست های قدرتی.

به اعتقاد کارشناسان حوزه دنیاگردی مازندران، با پیاده سازی دقیق و اصولی طرح مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی می تواند گامی موثر در جهت دستیابی به توسعه پایدار این منطقه ها باشد.

استان مازندران 338 کیلومتر ساحل دارد که بخش مهم دنیاگردی آن در غرب مازندران از شهرستان محمودآباد تا رامسر واقع شده که سالانه پذیرای میلیونها مسافر و دنیاگرد داخلی و خارجی است.

نداشتن نقشه راه دنیاگردی، مسائل زیست محیطی و کمبود تاسیسات و زیرساختهای دنیاگردی از جمله مهمترین نقاط ضعف در این پهنه ساحلی غرب مازندران بشمار می رود که بدون شک حجم بزرگ ظرفیت در سواحل این منطقه و حتی استان مازندران نیازمند مدیریتی یکپارچه به منظور افزایش توانمندی و کاهش نقاط ضعف این منطقه ها است.

نبود طرح مدیریت یکپارچه ساحلی سبب شده تا ظرفیت های سواحل خزر در استان مازندران بهینه استفاده نگردد و دنیاگردان منطقه بدون امکانات مربوط به ملزومات صنعت دنیاگردی در سواحل اعم از سرگرمیی و خدماتی به دیدن دریا یا در حد شنا کردن در فصل تابستان اکتفا کنند، ظرفیتی که اگر شکوفا بگردد رافع بسیاری از چالش فراروی منطقه اعم از بیکاری بوده و رونق مالی منطقه را در پی خواهد داشت.

کارشناسان امیدوارند که این طرح در سواحل سه استان شمالی در دولت جهادی سیزدهم محقق می گردد.

لزوم تهیه طرح مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی در شمال ایران

استاد رشته دنیاگردی دانشگاه های مازندران و گیلان گفت: بحث مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی سالهای متمادی در کشور مطرح و مورد توجه کارشناسان امر واقع شد اما بجز خطه جنوب آنهم در شرق تنگه هرمز که سازمان بنادر و دریانوردی به صورت عملیاتی به انجام این طرح های مطالعاتی اقدام کرد اما در منطقه ها ساحلی شمال این مهم هنوز به صورت قطعی انجام نشده است.

محمدرضا اورمزدی پیرامون اینکه نبود مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی پاشنه آشیل صنعت دنیاگردی مازندران است، افزود: در بحث سواحل هم شامل زیستگاه های انسانی شهری هم روستایی و تعبیر دیگر هم روستای ساحلی و منطقه ها شهری ساحلی داریم که هر کدام دارای کارکردها و مختصات خاص خودشان هستند.

وی گفت: مهم این که از مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی چه می خواهیم و برای چه این موضوع باید طرح بگردد و رابطه اش با صنعت دنیاگردی چیست؟ یعنی این 2 فاکتور چه تاثیری بر هم میگذارند و چه تاثیری از هم می پذیرند.

وی پیرامون اینکه نبود مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی پاشنه آشیل صنعت دنیاگردی مازندران است، شرح داد: در همه جای دنیا به این فاکتور توجه اصلی دارد که اولین آن زیست محیطی است یعنی تمام زیست بوم های آبی، خاکی، جانوری، پوشش گیاهی و گونه های جانوری در آن زیست بوم ساحلی هستند و باید کارکردهای زیست محیطی آلاینده های محیطی بررسی دقیق گردد.

توسعه دنیاگردی شمال بدون طرح مدیریت یکپارچه میسر نمی گردد

این پژوهشگر حوزه دنیاگردی افزود: اکنون در سواحل مازندران آلاینده های بسیاری زیادی داریم این آلودگی آب که مشهودترین آن هست باید در پی کاهش منابع این آلاینده باشیم که مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی به این مسائل توجه ویژه دارد.

اورمزدی بیان کرد: موضوع دوم بحث یکپارچه سازی است که باید فعالیت هایمان را هدفمند کنیم که در راستای چیست، حالا آن کارکرد می تواند دنیاگردی باشد اگر اقتصاد در استان ما چون مبتنی بر معیشت دنیاگردی هست باید همه سواحل ساماندهی گردد که این منطقه ها اکنون در ید شهرداری ها و دهیاری هاست.

وی گفت: اگر استراتژی ما دنیاگردی باشد که این راهبرد متاسفانه کمتر دیده می گردد. بطور مثال، نوشهر منطقه ساحلی، دنیاگردی و بندری است، آیا همه رویکردهای ادارات و نهادها شهرستان با منطقه ویژه مالی نوشهر مدنظر قرار میگیرد؟

این فعال دنیاگردی مازندران گفت: تا بحث حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست و یکپارچه سازی و استراتژی هدفمند که در متن مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی هست اتفاق نیفتد توسعه دنیاگردی پایدار در منطقه ها ساحلی شمال بویژه در غرب مازندران محقق نمی گردد.

اورمزدی افزود: در همین ارتباط نیز بحث آمایش سرزمین پیش می آید، همه این موارد قطعاتی از یک پازل است که مالی مبتنی بر ساحل یا جنگل و دریا را تشکیل می دهد که می تواند کارکردهای زیست محیطی، دنیاگردی و توسعه پایدار داشته باشد.

این استاد دانشگاه گفت: چون این طرح تا حالا به معنای واقعی کلمه اتفاق نیفتاده واقعا پاشنه آشیل دنیاگردی است یعنی اول پایه بنا را محکم داشته باشیم بعد روی سازه کار صحبت کنیم.

ساحل مازندران به لحاظ دنیاگردی خروجی نداشت

اورمزدی افزود: خط ترازها در شمال ایران نسبت به ساحل جنوب فرق می کند چون اینجا، ما چاله خزر را داریم یعنی 29 متر نسبت به آبهای آزاد دنیا پایین تر هستیم که قاعدتا زمانی که بحث ساحل می گردد یا توسعه منطقه ها ساحلی، این سنجش ها و پایش ها و حتی مطالعات و برنامه ریزی با ساحل جنوب ایران فرق می کند.

وی محیط زیست را اولین بحث مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی دانست و گفت: زیست بوم های زیردریایی خلیج فارس و دریای عمان اعم از جانوری و گیاهی با شمال ایران فرق می کند، در جنوب ایران دریای عمیق داریم اما در شمال گودترین نقطه دریای خزر به عمق 950 متر در محدود انزلی واقع شده است.

وی ادامه داد: بنابراین باید بدانیم که از سواحل شمال ایران چه می خواهیم و هدف گذاری ما چیست؟ اولویت و استراتژی ها مشخص بگردد تا بعد روی تاکتیک ها متمرکز شویم.

اورمزدی گفت: متاسفانه چیزی که الان در سواحل شمال به ویژه در غرب مازندران شاهد آن هستیم رویکرد بلاتکلیفی است، باید دید که بر سر سواحل به طور مثال از نور تا رامسر چه آمده است و اکنون چه نوع کاربری صورت گرفته است؟ آیا درآمدزایی واقعی از سواحل می گردد؟ دولت و مردم هیج نفعی از آن نمی برند، در اقتصاد ساحلی هر دو بهره مند می شوند.

وی گفت: سواحل مازندران از گذشته تا امروز بیشتر شهرکهای ساحلی بوده است یعنی شمال را به نام دریا می شناختند که بیایند سرگرمی کنند ولی نه این که کل ساحل را ببریم زیر ساخت و سازهای مسکونی خاص، اهداف نهایی توسعه مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی این است که مردم در اقتصاد دریا و ساحل سهیم باشند.

نسخه سنتی دنیاگردی در مازندران پاسخگو نیست

مدیرکل میراث فرهنگی، دنیاگردی و صنایع دستی مازندران معتقد است نسخه سنتی دنیاگردی دیگر پاسخگوی نیاز توسعه این استان نیست.

صادق برزگر آمایش سرزمینی و برنامه ریزی براساس توان و داشته های دنیاگردی را تنها راهکار برون رفت از یکنواختی و کرختی این صنعت دانست و افزود: باید داشته ها و ویژگی های نقطه به نقطه استان شناسایی و شناسانده گردد تا هم دنیاگرد و سرمایه گذاران و از همه مهمتر مدیران محلی نسبت به بهره برداری مناسب از آن اقدام کنند.

مدیرکل میراث فرهنگی مازندران حوزه دنیاگردی را فراتر از مسئولیت اداری و نهادی برشمرد و گفت: باید تمامی نهادهای اجرایی جهت توسعه دنیاگردی و برنامه ریزی در این بخش بخصوص جذب سرمایه گذار وارد میدان شوند و به صورت جهادی همصدا باشند.

رونق دنیاگردی با تهیه طرح مدیریت یکپارچه سازی منطقه ها ساحلی

جواد معصومی، فعال حوزه دنیاگردی از شهرستان نور معتقد است با تهیه طرح مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی در مازندران مسائل زیست محیطی سواحل رفع شده و صنعت دنیاگردی به ویژه در منطقه غرب مازندران رونق می یابد.

به گفته وی، تحقق طرح یاد شده نیازمند تصمیم علمی و جهادی مدیران نهادهای مربوط است.

معصومی گفت: همه مردم و مسئولان منطقه باید بدانند دنیاگردی به منزله نیروی محرک توسعه مالی در غرب مازندران است که باید در اولویت برنامه ریزی ها قرار گیرد که این طرح پیش نیاز آن است.

وی گفت: غرب مازندران بطور طبیعی دارای ظرفیت های متعالی برای صنعت دنیاگردی بوده اما می گردد با خرد جمعی و برنامه ریزی علمی و مهمتر این که با تهیه طرح مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی میتوان به اهداف مورد صنعت دنیاگردی دست یافت.

در طرح مدیریت یکپارچه منطقه ها ساحلی باید بهره برداری مناسب از منابع و ظرفیت های منطقه، دستیابی به تصویری کلان و جامع از مسائل بهم پیوسته در منطقه ها ساحلی، استفاده از اطلاعات و آمار صحیح در برنامه ریزی با در نظر گرفتن شرایط محلی، هماهنگی با طبیعت و محیط زیست، تلاش در ایجاد تشریک مساعی بین اهالی و نهادهای ذینفع و مشارکت دادن آنها در تصمیم گیری ها و دور اندیشی و پیش بینی مسائل پیش روی توسعه دنیاگردی در این منطقه ساحلی غرب مازندران مدنظر قرار گیرد.

اگرچه رونق و شکوفایی دنیاگردی ساحلی و دریایی یکی از اولویت های دولت سیزدهم و وزارت میراث فرهنگی، دنیاگردی و صنایع دستی است و در اسناد توسعه بر 2 بخش به موضوع تحول دریامحور و تحول دنیاگردی دریایی تاکید شده است اما مدیریت یکپارچه ساحلی در منطقه غرب مازندران با هدف توسعه صنعت دنیاگردی نیازمند نقشه راه و احصای محورهای اصلی همکاری در راستای برنامه محور شدن آن است که همکاری مستمر بخشهای خصوصی و دولتی را می طلبد.

سید عزت الله ضرغامی تدوین برنامه هدفمند، نقشه راه و تببین محورهای همکاری با سایر سازمان ها و بخشهای خصوصی برای توسعه دنیاگردی دریایی در استان های شمالی و جنوبی تاکید کرد البته در کنار تحقق این مهم تهیه طرح مدیرت یکپارچه ساحلی امری اجتناب ناپذیر است.

به گفته کارشناسان، ریزه کاری و پیچیدگی صنعت اشتغالزا و درآمدزای دنیاگردی زیاد است و به مطالعه، هوشمندی، ابتکار و شهامت نیاز دارد باید با یک راهبرد شجاعانه برای احداث تاسیسات دنیاگردی وارد دریا شد و برای سواحل علاوه بر تهیه طرح مدیریت یکپارچه ساحلی به ایجاد تاسیسات و تجهیزات موردنیاز دنیاگردی اقدام کرد.

در همین ارتباط، بسیاری از کشورهای برخوردار از سواحل نیز که جاذبه های شگفت انگیزی ندارند اما با روان شناسی و نیازسنجی فضای شادی و سرگرمی در سواحل برای دنیاگرد طراحی کردند و درآمد دنیاگردی خود را در سال های اخیر افزایش دادند حال آن که در شمال ایران سواحل و جنگل و کوهستان در کنار هم زیبایی کم نظیری را بوجود آورده که فقط به برنامه ریزی علمی نیاز دارد تا این ظرفیت های طبیعی شکوفا گردد.

با همه ظرفیت هایی که شمال ایران از آثار تاریخی تا جاذبه های طبیعی دارد، برای توسعه صنعت دنیاگردی کار چندانی انجام نشده است یا در جذب دنیاگردان خارجی کمترین اثر را داشتیم، بیشتر این چند میلیون دنیاگرد داخلی سالانه خودجوش و براساس علاقه به این منطقه ها سفر می کنند.

بهمن پارسال بود که رئیس جمهور در دستوری صریح همه دستگاه های دولتی را بدون استثنا موظف به آزادسازی منطقه ها ساحلی تصرف شده دریا تا حریم قانونی 60 متر کرد و مازندران یکی از استانهای پیش رو در این زمینه بود و توانست بخش قابل توجهی از ساحل دریای خزر را آزاد نماید.

بنابر اعلام منابع رسمی با همت جهادی از 473 کیلومتر ساحل دریا در مازندران تا به امروز 424 کیلومتر آن آزادسازی صورت گرفته و اکنون با آزادسازی ساحل بستر لازم برای سرمایه گذاری در حوزه دنیاگردی فراهم شده است.

ساحل مازندران با امکانات ابتدایی

سورنا مهرآور، یک مسافر اهل استان تهران از نبود امکانات سرگرمیی در ساحل دریای خزر اشاره و افزود: سواحل شمال خالی از امکانات سرگرمیی مدرن است و دنیاگرد هم اکنون فقط با دیدن آب دریا از سفر لذت می برد.

وی گفت: در جنوب کشور اگر شرایط برای شنا کردن وجود نداشته باشد، آنقدر مراکز سرگرمیی و سرگرمی در ساحل ایجاد شده تا کمبودی احساس نگردد و مسافران و دنیاگردان در طول روز با انواع و اقسام سرگرمیات خود را سرگرم می کنند البته این امکانات هم نیز باید متنوع باشد و افزایش یابد.

وی تاکید کرد: مسئولان امر باید بیشتر تلاش کنند و نقشه راه داشته باشند و سرمایه گذاران زیادی را برای توسعه دنیاگردی این منطقه دعوت کنند و مشوق هایی نیز برای آنان در نظر بگیرندچون ساحل بکر و دست نخورده شمال ایران برای هر سرمایه گذاری مجذوب کننده است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، دنیاگردی و صنایع دستی شهرستان تنکابن بر ضرورت توجه بیشتر به مقوله دنیاگردی ساحلی تاکید کرد و گفت که منطقه ها ساحلی یکی از سریع ترین نواحی در حال رشد دنیاگردی بشمار می آیند.

سعید بهادری افزود: توسعه دنیاگردی به ویژه در نوار ساحلی و سرگرمیات مربوط به آن از عوامل موثر در شکل گیری توسعه نواحی ساحلی و تامین کننده مزایای مستقیم و غیر مستقیم مالی برای جامعه میزبان است.

وی گفت: در راستای جذب سرمایه گذار جهت ساخت و توسعه تاسیسات دنیاگردی در ساحل لازم است تا تعاملات بین بخشی میان دستگاه های متولی در ساحل صورت گیرد تا در اسرع وقت مجوزهای لازم صادر گردد.

ضرورت مدیریت یکپارچه

استاندار مازندران نیز بارها در سخنرانی های خود بر ضرورت رفع مسائل و ساماندهی سواحل تاکید داشته و لازمه اجرای طرح های مالی و دنیاگردی را تدوین نقشه راه در این زمینه برشمرد.

سید محمود حسینی پور با بیان اینکه مازندران باید با برنامه ریزی اصولی و همکاری تمامی دستگاه های دخیل به قطب دنیاگردی ساحلی تبدیل گردد، افزود: با اجرای طرح های جزیره ای از سوی فرمانداری ها نمیتوان نسخه واحدی را برای استفاده بهینه از این نعمت خدادادی پیچید.

وی گفت: بطور حتم فرمانداران شهرستان های ساحلی استان نمی توانند تمامی توقعات مدیریت استان در بحث توسعه مالی سواحل استان را برآورده کنند، بنابرین نیاز است با سپردن امور به یک متولی خاص برای پیشبرد برنامه ها در تلاش باشیم.

حسینی پور با بیان اینکه برنامه هایی برای مدیریت یکپارچه سواحل مازندران با موضوع شهرداری ها در دستور کار است، گفت: سازمان همیاری شهرداری های استان از این پس متولی امور در اجرای ساماندهی سواحل خواهد بود.

وی یادآور شد: از این پس تمامی مجوزهای سرمایه گذاری در حوزه سواحل استان برعهده سازمان همیاری شهرداری های مازندران خواهد بود.

معاون مهندسی و توسعه امور زیربنایی سازمان بنادر و دریانوردی از فعالیت کمیته سواحل در سطح استان اشاره و شرح داد: در این کمیته ها برای رسیدگی به چالش ها بهره گرفته گردد با توجه به این که دبیرخانه آن در سازمان مستقر است می طلبد که مدیران استانی، چالش های سطح بخش سواحل در این کمیته رفع گردد.

علی فتحی گفت: سازمان بنادر و دریانوردی در یک مطالعه مدیریت یکپارچه تا به امروز برای پنج هزار و 800 کیلومتر منطقه ها ساحلی کشور را انجام داده است.

وی با اشاره به وجود بیشترین تعرض ها در سواحل منطقه شمال، از مسئولان استانی خواست با توجه به آماده بودن این مطالعات به عنوان سند بالا دستی از این اسناد استفاده لازم برای مدیریت سواحل بهره بگیرند.