سیمرغ هایی که یک سال بعد به صاحبانشان می رسند - آسمان تو

طاها ذاکر که سال جاری در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین طراح پوستر را برای فیلم کوپال از آن خود کرد، در گفت وگویی با خبرنگاران در شرح اینکه چرا برگزیدگان بخش پوستر، آنونس و عکس در مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر تعیین می شوند، اظهار کرد: این موضوع به سنتی برمی گردد که پوستر فیلم های اکران شده در یک سال را در جشنواره مورد قضاوت قرار می دهند و در واقع اهدای جوایز برای پوسترهای فیلم هایی است که در طول سال اکران شده اند. در این بخش رفتار جشنواره فیلم فجر، رفتاری مشابه جشنواره اُسکار است. فایده این کار این است که اگر اینگونه نباشد، آنگاه همه فیلم ها یک پوستر متظاهرانه و جشنواره پسند به جشنواره فجر معرفی و برای اکران از پوسترهای گیشه استفاده می نمایند

او همچنین در بخش دیگری از صحبت های خود در پاسخ به پرسشی مبنی برای نقدها واردشده به کاهش سطح کیفی طراحی پوستر فیلم های ایرانی، اعلام نمود: در درجه اول باید به این نکته توجه کرد که ابتذال کار می نماید، می فروشد و نمونه های خارجی هم همین وضعیت را دارند. به عنوان مثال فیلم چاقو در آب چندین پوستر دارد که یکی از آنها پوستری لهستانی است که در آن نقاشی از سه ماهی کشیده شده است. در حالی که پوستر آلمانی فیلم، پوستری زرد است که در آن از بدن برهنه بازیگر زن فیلم استفاده شده است.

این طراح پوستر ادامه داد: وقتی موضوع فروش در اولویت قرار می گیرد، مساله صنعت فیلم سازی مهم تر از سینما به عنوان یک هنر مطرح می گردد و از آنجایی که سینماگران دوست دارند فیلمشان به فروش خوبی برسد، گاهی به هر چیزی چنگ می زنند. در نتیجه طبیعتاً وقتی نگاه این باشد که به هر شکل و عنوانی بفروشیم یا دیده شویم به سمت رفتارهای مبتذل هم پیش می رویم. این رفتار از مخاطب آغاز می گردد، در پخش نماینده و تهیه نماینده قوام پیدا می نماید و به طراح هم اجبار می گردد که به این شیوه کار کند.

ذاکر اعلام نمود: به شخصه همه عمرم کوشش کردم که پوستر مبتذل طراحی نکنم اما در عین حال دلایل عدیده ای برای کسانی که این کار را انجام می دهند، وجود دارد. به هر حال جامعه مبتذل دلش می خواهد فیلم مبتذل ببیند و فیلم مبتذل هم برای اینکه بتواند خودش را در چشم مخاطب فرو کند (همانند رفتارهایی که از بسیاری این روزها می بینیم) به پوستر مبتذل احتیاج دارد. این سیکل وجود دارد و حتی در سینمای هنری هم فیلم ها به خاطر اینکه بفروشند احتیاج به تظاهر ابتذال دارد. در واقع موضوع عمیق تر از آن است که ما طراح خوب نداریم یا پخش نماینده ها چقدر در این میان تأثیرگذارند؛ مهمتر از همه این عوامل مردم هستند. اصلاً مگر به غیر از سینمای مستقل و فیلم های سخیف ارگانی، فیلم غیر مبتذل هم داریم که بخواهیم برایش پوستری غیر از آن چه می بینیم طراحی کنیم؟

این هنرمند با بیان اینکه این نوع نگاه درباره همه هنرها صدق می نماید، اظهار کرد: صنعت فرهنگ ساز صنعتی است در جهت فراوری سرگرمی و هنر فرآیندی است در جهت فراوری تفکر؛ این دو نه تنها دو شاخه از یک درخت نیستند بلکه دو جبهه ای هستند که روبه روی هم می جنگند. به همین خاطر است سینمای هنری توسط صنعت فرهنگ ساز هضم می گردد و در واقع صنعت فرهنگ ساز هنر را به هم شکل خودش تبدیل می نماید. این در حالی است که فیلم هنری باید این ویژگی را داشته باشد که به سمت قالب های صنعت فرهنگ ساز نرود تا به دام ابتذال کشیده نگردد.

ذاکر یادآور شد: یادم است که برای یک فیلمی عکس هفت بازیگر را روی پوستر گذاشتم، باز هم تهیه نماینده و پخش نماینده مخالفت کردند و با وجود اینکه تصویر هفت بازیگر روی پوستر بود گفتند این پوستر هنری است! در جامعه ای که هنری بودن ایراد و روشنفکر بودن فحش است، پوسترهای مبتذل هم خارج از تصور نیستند. در این میان عده ای هم دوست دارند به گونه ای مبتذل باشند که معلوم نباشد مبتذل هستند. این دستورِ کار افرادی است که دلشان برای ابتذال غنج می رود و دهانشان آب می افتد اما نمی خواهند نشان بدهند. هر وقت توانستیم ریشه یابی کنیم که چرا سینمای ما سینمای مبتذلی شده است، دلیل اینکه چرا پوسترهایمان هم مبتذل شده اند تعیین می گردد.